ABSOLUCJA - (rozgrzeszenie) - udzielane przez kapłana w sakramencie pokuty odpuszczenie grzechów.
ABSYDA - półkoliście zakończone prezbiterium kościoła, w którym znajduje się ołtarz i miejsce dla kapłana.
ADORACJA - oddanie czci, uwielbienie, uniżenie się przed Bogiem, hołd oddawany Bogu.
ADWENT - czas przygotowania do świąt Bożego Narodzenia a także oczekiwanie na przyjście Chrystusa przy końcu czasów (paruzja).
AGNUS DEI - "Baranek Boży".
AKOLITA - posługujący w liturgii (przygotowuje ołtarz i dary ofiarne oraz pomaga w Rozdawaniu Komunii św.)
AKOLITKI - lichtarze z płonącymi świecami używane w czasie czytania Ewangelii oraz w procesjach niesione obok krzyża.
ALBA - długa, biała szata liturgiczna (kapłana i służby liturgicznej w czasie liturgii), symbolizująca łaskę chrztu św.
ALUMN, KLERYK - student Seminarium Duchownego.
AMBONA - miejsce do czytań biblijnych oraz wygłaszania homilii (kazań), dziś najczęściej pulpit zwany ambonką usytuowany w prezbiterium.
AMEN - Uroczyste potwierdzenie: "Niech tak się stanie!" lub "Tak, wierzę w to!"
AMPUŁKI - są to naczynia liturgiczne w kształcie małych dzbanuszków w których podaje się wino i wodę do Mszy św.
ANIOŁ PAŃSKI - modlitwa odmawiana rano, w południe i wieczorem dla uczczenia Wcielenia Bożego i macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny.
ANTYFONA - refren rozpoczynający i kończący psalm w liturgii godzin, używany też podczas Mszy św. i w nieszporach.
APOKRYFY - księgi wczesnochrześcijańskie tematycznie związane z Pismem Św.(często zawierają opisy z życia Pana Jezusa).
APOSTOLAT - urząd głoszenia Ewangelii i posługa sakramentalna(duchownego), w przypadku świeckich - czynne zaangażowanie w Kościele poprzez przykład życia i modlitwę.
APOSTOŁ - najbliższy współpracownik Jezusa (świadek całego czasu, "kiedy Pan Jezus przebywał z nami... aż do dnia, w którym został wzięty od nas do nieba "Dz 1,21n).
APSYDA - półkolista wnęka w ścianie kościoła lub kaplicy, zwykle w niej miejsce na tabernakulum lub krzesła dla kapłana.
ARCHIDIECEZJA - jednostka terytorialna administracji kościelnej.
ARCYBISKUP - tytuł biskupa stojącego na czele archidiecezji (metropolii).
ASCEZA - ćwiczenie się w cnocie.
ASPERSJA - liturgiczne pokropienie wiernych wodą święconą jako przypomnienie chrztu, jego skutków i zobowiązań.
ASYSTA - diakon lub dwaj diakoni towarzyszący biskupowi bądź kapłanowi w uroczystej celebracji (lub ministranci asystujący głównemu celebransowi).
AUDIENCJA - wcześniej uzgodnione oficjalne spotkanie z ważną osobistością.
AUREOLA - koło otaczające głowy świętych (symbolizujące świętość).
BALDACHIM - ozdobny daszek lub ozdobna osłona z materiału nad godnymi czci miejscami i osobami, przede wszystkim jako osłona niesiona nad Najświętszym Sakramentem, także nakrycie ołtarza lub tronu.
BAPTYSTERIUM - wolno stojąca kaplica chrzcielna lub element dawnych kościołów biskupich, w kościołach parafialnych przeważnie tylko chrzcielnica.
BAZYLIKA - w sensie architektonicznym - kościół wielonawowy (nawa główna wyższa od naw bocznych), basilica minor - tytuł nadawany znaczniejszym kościołom.
BEATYFIKACJA - uznanie za błogosławioną, osobę zmarłą w opinii świętości (poprzedzone procesem beatyfikacyjnym).
BIBLIA - Pismo Święte - zbiór ksiąg napisanych pod natchnieniem Ducha Świętego zawierających słowo skierowane do ludzi przez Boga.
BIERZMOWANIE - sakrament wtajemniczenia chrześcijańskiego, w którym człowiek otrzymuje w szczególny sposób Ducha Świętego.
BINACJA - dwukrotne odprawianie Mszy św. jednego dnia (prawa binacji udziela Biskup).
BIRET - nakrycie głowy duchownych katolickich.
BISKUP - zwierzchnik Kościoła lokalnego (diecezji), który przewodniczy wspólnocie wiernych mocą bezpośredniego apostolskiego pełnomocnictwa.
BŁOGOSLAWIEŃSTWO - życzenie uzyskania specjalnej przychylności Bożej dla jednostki, wspólnoty lub rzeczy przez odpowiednie słowa i towarzyszące im gesty sakralne, modlitwa nad rzeczą lub osobą w celu uproszenia pomocy od Boga.
BREWIARZ - księga do odprawiania modlitwy uświęcenia dnia (liturgii godzin) przez duchownych i świeckich.
BURSA - sztywna torebka do zawieszenia na szyi, na naczynie z Komunią chorych.
CAŁUN - szata, w którą owinięte było ciało Chrystusa złożonego w grobie, na której w cudowny sposób odbiła się postać Chrystusa.
CARITAS - czynne praktykowanie chrześcijańskiej miłości bliźniego lub organizacja dobroczynna działająca w Kościele.
CELEBRANS - osoba przewodnicząca zgromadzeniu liturgicznemu (najczęściej kapłan).
CELIBAT - zobowiązanie kapłańskie do pozostania w stanie bezżennym.
CEREMONIARZ - osoba przygotowująca i koordynująca różne posługi oraz dbająca o spokojny, harmonijny przebieg uroczystości.
CHARYZMAT - szczególne dary od Boga, uzdalniające człowieka do posługiwania w Kościele, udzielone dla dobra nie tyle obdarowanego, co dla dobra innych.
CHORAŁ - oficjalny śpiew Kościoła (jednogłosowy), lub księga zawierająca śpiewy liturgiczne.
CHRZCIELNICA - naczynie z kamienia, metalu lub drewna, w którym przechowuje się wodę do chrztu, jest ona symbolem odrodzenia z wody i z Ducha Świętego.
CHRZEST - pierwszy i najpotrzebniejszy sakrament, uwalnia od grzechu pierworodnego i wszystkich innych grzechów i włącza do Kościoła.
CHRZEŚCIJAŃSTWO - religia założona przez Jezusa Chrystusa. W ciągu wieków swej historii rozpadło się na: Katolicyzm, Prawosławie, Protestantyzm.
CIBORIUM - puszka na komunikanty.
CIEMNICA - miejsce w kościele gdzie przechowuje się Najświętszy Sakrament w noc z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek.
CINGULUM - sznur służący do przepasywania alby, element stroju liturgicznego.
CNOTA - właściwa postawa wobec Boga, bliźnich i samego siebie lub stała skłonność do powtarzania dobrych uczynków.
CREDENTIA - stolik na przedmioty liturgiczne.
CREDO - wyznanie wiary (łac. credo - wierzę).
CUDA - nadzwyczajne zjawiska o charakterze religijnym przekraczające naturalne prawa.
CUSTODIA /kustodia/ - naczynie, w którym przechowuje się Najświętszą Hostię do wystawienia w monstrancji.
CYBORIUM - puszka (naczynie) do przechowywania Eucharystii pod postacią chleba.
DARY OFIARNE - rzeczy i akty wewnętrzne, które człowiek składa Bogu w czasie Mszy św. Przede wszystkim są to dary chleba i wina, które oznaczają wszelką ofiarę człowieka.
DEO GRATIAS - "Bogu niech będą dzięki".
DIAKON - pomocnik kapłana, który na mocy swoich święceń może udzielać sakramentu chrztu, chować zmarłych, błogosławić małżeństwa i rozdzielać Komunię św. "Stali diakoni" mogą być ludźmi żonatymi.
DIASPORA - miejsce, gdzie "rozproszeni" katolicy żyją pośród większej wspólnoty ludzi innego wyznania.
DOGMAT - prawda religijna, którą Kościół podaje do wierzenia jako nieomylną.
DOMINUS VOBISCUM! - "Pan z wami".
DZIEKAN - ksiądz stojący na czele księży pracujących w jednym dekanacie (zwykle 10 parafii).
EKSKOMUNIKA - ciężka kara kościelna polegająca na wyłączeniu katolika ze wspólnoty Kościoła.
EPISKOPALIA - insygnia władzy biskupiej (mitra i baculus).
EPISTOŁA - czytanie przed Ewangelią wzięte ze Starego Testamentu lub Listów Apostolskich.
ET CUM SPIRITU TUO - "I z duchem twoim".
EUCHARYSTIA - dziękczynienie (Msza św.), także: Najświętszy Sakrament przechowywany w tabernakulum.
EXULTET - uroczysta pieśń wykonywana podczas liturgii Wielkiej Soboty.
FRESKI - malowidła naścienne wykonywane na mokrym jeszcze tynku.
GLORIA IN EXCELSIS DEO! - "Chwała na wysokości Bogu".
HOMILIA - (kazanie) jest to słowo kapłana skierowane do wiernych na tle usłyszanych czytań biblijnych.
HOSANNA - Okrzyk ten wznosili ludzie, gdy Chrystus wjeżdżał do Jerozolimy. Podczas Mszy św. znajduje on odzwierciedlenie w śpiewie "sanctus", co znaczy tyle, co "święty" lub "Pomóż Panie!"
HYMN - uroczysta pieśń śpiewana na cześć Boga lub świętych.
IHS - są to trzy pierwsze litery imienia Jezus pisanego w języku greckim.
IN NOMINE PATRIS ET FILII ET SPIRITUS SANCTUS - "W Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego".
INRI - "Jezus z Nazaretu, król żydowski". Napis ten umieszczony był na tabliczce wiszącej na krzyżu Chrystusa.
INTENCJA MSZALNA - gdy wierzący zamawia Mszę św. podaje jakąś prośbę - mówi, o co pragnie, by się modlić.
ITE MISSA EST! - "Idźcie w pokoju Chrystusa!" (dosłownie: Idźcie, ofiara spełniona).
KANON - Najważniejsza część Mszy św. ze słowami przeistoczenia, nazywana także "pierwszą modlitwą eucharystyczną", także: pieśń wykonywana przez wiele głosów, jeden po drugim.
KATAKUMBY - podziemne chodniki z grobowcami, w których chowani byli zmarli chrześcijanie w czasach Cesarstwa Rzymskiego.
KATECHUMEN - kandydat do chrztu.
KIELICH - jest to naczynie liturgiczne w którym w czasie mszy św. składa się wino do konsekracji.
KOMPLETA - modlitwa wieczorna kościoła.
KONFESJONAŁ - miejsce sprawowania sakramentu pokuty.
KONWERTYTA - człowiek powracający do wspólnoty wierzących.
KORPORAŁ - płótno, na którym rozkłada się naczynia liturgiczne (tj. kielich, patena, monstrancja).
KROPIDŁO - przedmiot, przy pomocy którego kapłan kropi wiernych wodą święconą.
KRZYŻ PROCESYJNY - krzyż przeznaczony do noszenia w czasie procesji.
KRZYŻMO - olej święty używany podczas chrztu i bierzmowania.
KYRIE ELEJSON! - "Panie, zmiłuj się!"
LAVABO - naczynie do obmycia rąk celebransa.
LEKCJONARZ - księga zawierająca czytania mszalne.
LEKTOR - czytający czytanie podczas Mszy św.
LUNULA - (melchizedek) półksiężyc do Najświętszej Hostii w monstrancji.
MINISTRANT - członek ludu Bożego, który w czasie sprawowania liturgicznych obrzędów spełnia posługę pomocniczą w sposób określony przepisami Kościoła.
MITRA - nakrycie głowy biskupa używane podczas sprawowania czynności liturgicznych.
MONSTRANCJA - przedmiot liturgiczny w którym umieszcza się Hostię celem adoracji lub procesji.
NAVIS - "łódka" z kadzidłem.
NAWIKULARIUSZ - ministrant niosący navis z kadzidłem.
NEOPREZBITER - kapłan, który niedawno przyjął święcenia kapłańskie.
ODPUST PARAFIALNY - uroczystość, w której parafia w sposób szczególny czci swego patrona.
OKTAWA - osiem dni po wielkim święcie kościelnym.
OŁTARZ - jest to stół, na którym składa się Najświętszą Ofiarę i przy którym rozdziela się Ciało Pańskie.
ORACJA - uroczysta modlitwa odmawiana przez kapłana w imieniu wiernych.
ORNAT - wierzchnia ozdobna szata liturgiczna kapłana odprawiającego Mszę św.
PALKA - chusta w kształcie kwadratu, usztywniona, służąca do nakrywania kielicha.
PASCHAŁ - świeca symbolizująca Zmartwychwstałego Chrystusa.
PASTORAŁ - ozdobna laska używana przez biskupa jako symbol posługi pasterskiej otrzymanej od Chrystusa.
PATENA - naczynie liturgiczne, na którym składa się w czasie Mszy św. chleb do konsekracji.
PATER NOSTER - "Ojcze Nasz"
PREFACJA - zmienna, pierwsza część modlitwy eucharystycznej, kończy się śpiewem "Sanctus".
PREZBITERIUM - część kościoła, w której znajduje się ołtarz główny.
PROCESJA - uroczysty pochód religijny połączony ze śpiewem.
PRYMICJA - pierwsza Msza św. sprawowana przez neoprezbitera w rodzinnej parafii.
PURYFIKATERZ - ręczniczek do wytarcia kielicha
REKOLEKCJE - ćwiczenia religijne trwające kilka dni, bywają przeżywane w ciszy.
RELIKWIARZ - ozdobne naczynie w którym przechowuje się relikwie.
RELIKWIE - cząstki kości Świętych Pańskich lub przedmioty, które miały styczność z Chrystusem Panem albo Świętymi.
REQUIEM - uroczysta Msza św. pogrzebowa.
RESPONSORIUM - powtarzane wersety psalmu stanowiące odpowiedź człowieka na Słowo Boże.
SANCTISSIMUM - łacińska nazwa Najświętszego Sakramentu.
SANCTUS - "święty"
SŁUŻBA LITURGICZNA - zespół ludzi, chłopców i dziewcząt, którzy w czasie sprawowania liturgicznych obrzędów spełniają posługę w sposób określony przepisami Kościoła.
STUŁA - część stroju liturgicznego - znak władzy kapłańskiej.
STYPENDIUM MSZALNE - ofiara pieniężna składana podczas zamawiania Mszy św.
SUTANNA - długi czarny strój kapłański.
SZABAT - siódmy dzień tygodnia u Żydów - dzień odpoczynku.
ŚWIĄTYNIA - miejsce gdzie Bóg jest szczególnie obecny i czczony.
TABERNAKULUM - miejsce w kościele, w którym przechowuje się Najświętszy Sakrament.
TURYFERARIUSZ - ministrant niosący trybularz.
VASKULUM - naczyńko z wodą do przepłukiwania palców po komunikowaniu
VELUM. (WELON) - często kosztowna szata, której kapłan używa podczas błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem.
WIELKI TYDZIEŃ - Ostatni tydzień wielkiego postu, w którym przeżywamy wydarzenia związane z męką i śmiercią Chrystusa. Rozpoczyna się Niedzielą Palmową.
WIERNOŚĆ SŁOWU - dobry ministrant to taki, który w życiu codziennym dotrzymuje Panu Bogu i ludziom obiecanego słowa.
WIGILIA - dzień poprzedzający duże święto kościelne, np. Wigilia Bożego Narodzenia.
WODA ŚWIĘCONA - jest wodą pobłogosławioną przez kapłana, przeznaczoną do czynności liturgicznych.
ZAKRYSTIA - pomieszczenie (część kościoła!!!), w którym ministranci i celebransi przygotowują się do mszy św, a także przechowuje się wszystkie naczynia liturgiczne.